Xem thêm:
- Hướng dẫn cách chơi chứng khoán phái sinh cho người mới bắt đầu
- 3 chiến lược đầu tư chứng khoán phái sinh
Có nên chơi chứng khoán phái sinh không?
Để trả lời cho câu hỏi này, trước hết chúng ta cần tìm hiểu tường tận về thị trường chứng khoán phái sinh, ưu nhược điểm của thị trường này. Từ đó, đúc kết được những kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh và áp dụng nó trên con đường đầu tư của mình. Vậy, chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh được coi là một công cụ tài chính dưới dạng một hợp đồng giao dịch. Loại hợp đồng này có giá trị phụ thuộc vào một hay nhiều loại tài sản cơ sở và thường được chia thành 4 loại phổ biến như: [1]
- Hợp đồng Kỳ hạn (HĐKH)
- Hợp đồng Tương lai (HĐTL)
- Hợp đồng Quyền chọn (HĐQC)
- Hợp đồng Hoán đổi (HĐHĐ)
Vậy chứng khoán phái sinh có những ưu điểm và hạn chế gì?
Ưu điểm
- Giao dịch T0: Chứng khoán phái sinh cho phép bạn bán ngay trong phiên giao dịch. Đây là cơ hội mang lại lợi nhuận nhanh chóng cho các nhà giao dịch không muốn nắm giữ cổ phiếu qua đêm.
- Tỉ lệ đòn bẩy cao: Tỉ lệ đòn bẩy mà chứng khoán phái sinh đem lại là rất cao. Các nhà đầu tư chỉ cần ký quỹ một phần giá trị hợp đồng, khác với chứng khoán cơ sở, từ đó đem lại nguồn lợi nhuận rất lớn.
- Phòng thủ khi thị trường giảm: Chứng khoán phái sinh có thể nói là kênh đầu tư duy nhất cho phép nhà đầu tư sinh lời khi thị trường có xu hướng giảm. Bạn có thể mở vị thế “Short” và cược vào khả năng thị trường giảm giá.
Hạn chế
- Biến động mạnh: Thị trường chứng khoán phái sinh có thể biến động rất mạnh chỉ trong một phiên giao dịch. Vì vậy nếu không có tầm nhìn, sự am hiểu về thị trường tốt, khả năng thua lỗ của bạn là rất cao.
- Tính lỗ qua đêm: Khác với thị trường cơ sở, chứng khoán phái sinh tính “lãi” và “lỗ” ngay sau khi phiên giao dịch kết thúc, kể cả khi bạn chưa đóng vị thế. Nếu như hết phiên, bạn bị lỗ thì khoản lỗ đó sẽ được cộng dồn cho đến ngày bạn đóng hợp đồng.
- Tỷ lệ đòn bẩy cao: Tỉ lệ đòn bẩy của chứng khoán phái sinh cao gấp 6 lần chứng khoán thông thường, vì vậy bạn cần nắm vững kiến thức cũng như chuẩn bị tâm lý, một tầm nhìn thị trường tốt để tránh mua/bán quá nhiều trong ngày theo biến động giá và dẫn đến thua lỗ.
Đọc thêm:
- Làm sao để chọn đòn bẩy Forex thích hợp?
- Lệnh Long Short là gì? Phân biệt Long – Short và chiến lược đánh trong Forex
Một số sai lầm của trader khi đầu tư chứng khoán phái sinh
Thị trường chứng khoán phái sinh là một chiến trường khốc liệt. Để sinh lợi nhuận đã khó, giữ được tiền lại càng khó hơn. Sai lầm có thể khiến nhiều nhà đầu tư mất hết lợi nhuận, thậm chí thua lỗ chủ yếu đến từ hai nguyên nhân sau:
Nhà đầu tư không am hiểu thị trường phái sinh
Quy mô thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam vẫn chưa được phát triển quá nhiều, cùng với đó, nguồn tiền có hạn khiến thị trường thường có những nhịp điều chỉnh hoặc nhịp hồi, sau đó chuyển sang xu hướng đi ngang (sideway). Từ đó loại bỏ dần những nhà đầu tư nhỏ lẻ tâm lý yếu, rồi mới tiếp tục có xu hướng (trend). Thời gian sideway này thường kéo dài hơn so với thời gian thị trường có trend, và cách tư duy đầu tư trong hai giai đoạn này là hoàn toàn khác nhau.
Trong giai đoạn thị trường có trend, nhà đầu tư vào lệnh khi thị trường bứt phá khỏi nền tích lũy và nắm giữ trong một thời gian dài. Khi có trend, ngay cả khi các bạn vào lệnh muộn, chỉ cần không đi ngược lại xu hướng hiện tại của thị trường thì các bạn vẫn có thể kiếm lời.
Đối với giai đoạn đi ngang (sideway), các bạn phải vào lệnh khi có tín hiệu đảo chiều và nắm giữ vị thế đó trong thời gian ngắn. Khi có lợi nhuận, bạn nên chốt lãi từng phần và đóng vị thế ngay khi có tín hiệu đảo chiều.
Có thể bạn quan tâm: Chiến lược giao dịch tốt nhất với trend và sideway. Làm sao để tăng cao tỷ lệ thắng?
Giao dịch quá nhiều với cùng phương pháp
Khi chúng ta giao dịch quá nhiều với cùng phương pháp, thông tin đem lại cho chúng ta sẽ có độ chính xác không cao. Mỗi một phương pháp sẽ có điểm mạnh và yếu riêng của nó. Chính vì vậy, để có thể giao dịch tốt trên thị trường chứng khoán phái sinh, các bạn cần chuẩn bị cho mình thật tốt kiến thức, nắm rõ các phương pháp giao dịch. Từ đó, nguồn thông tin và độ chính xác khi phân tích thị trường của chúng ta sẽ cao hơn.
Kinh nghiệm chơi chứng khoán phái sinh sinh lời an toàn, hiệu quả
Tìm hiểu thị trường phái sinh tường tận
Trước khi tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh, các bạn cần tìm hiểu rõ về thị trường cũng như trang bị cho mình những kiến thức thật chắc chắn. Từ đó, việc giao dịch sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Cần có chiến lược đầu tư rõ ràng ngay từ đầu
Để có thể đạt được những thành quả mong muốn thì bạn nên chọn chiến lược đầu tư phù hợp với mình ngay từ ban đầu. Việc định hướng rõ chiến lược sẽ giúp bạn có những bước chuẩn bị, tính toán và một kế hoạch cụ thể, rõ ràng.
Với phái sinh, sẽ có nhiều người chọn chiến lược “Swing Trading” để áp dụng vào thị trường bởi vì chiến lược này có những điểm có thể đảo chiều xu hướng. Đây được xem là một cơ hội giao dịch rất tốt, từ đó giúp thu được lợi nhuận cao. [2]
Quản lý cảm xúc cá nhân tránh bẫy “FOMO”
Hội chứng “FOMO” chắc hẳn các bạn đã từng nghe đến. Trong giao dịch thị trường, các bạn có thể hiểu đơn giản “FOMO” là khi các bạn đã có một lợi nhuận nhất định theo một xu hướng, tâm lý các bạn sẽ muốn theo liên tục, vì vậy sẽ rất dễ bị các “Cá mập” gài bẫy.
Đầu tư chứng khoán là một công việc đòi hỏi phải có sự quan sát, độ nhìn nhận thị trường rất thâm sâu và phải dành nhiều thời gian tìm hiểu. Trước khi đưa ra bất cứ quyết định giao dịch nào khi đầu tư phái sinh, các bạn cần xem xét thị trường trên nhiều góc độ, từ phương diện những dấu hiệu nhỏ nhất cho đến tổng quan thị trường để có cái nhìn tổng quát cũng như xây dựng được bản kế hoạch đầu tư hoàn hảo, thu được lợi nhuận cao nhất, tránh được bẫy tâm lý “FOMO”.
Nhìn nhận thị trường đa chiều
Trước khi đưa ra quyết định giao dịch trên bất cứ thị trường nào, bạn cũng cần xem xét thị trường đó từ nhiều góc độ và phương diện khác nhau để một tầm nhìn bao quát, từ đó xây dựng những chiến lược và kế hoạch đầu tư bài bản, giúp thu được lợi nhuận cao.
Trước tiên, bạn cần phân tích và xem xét về góc độ kỹ thuật. Việc này sẽ giúp cho các nhà đầu tư tìm thấy tín hiệu giao dịch khả thi ở những phiên giao dịch sắp tới, bao gồm cả những chiến lược trong ngày cũng như giao dịch theo xu hướng dựa vào thói quen đầu tư của các bạn.
Tiếp theo đó là góc nhìn tâm lý đối với thị trường. Nhà đầu tư cần theo dõi các công cụ hỗ trợ để thống kê xác suất cho việc đầu tư ngắn hạn, hỗ trợ đo lường mức biên độ cung cầu, qua đó thể hiện dòng tiền đang cho thấy dấu hiệu tốt hay xấu. Từ đó, nhà đầu tư có thể chủ động hơn trong việc mua/bán chứng khoán thị trường.
Quy tắc 2% – 6%
Quy tắc 2% – 6% được coi là một quy tắc vàng rất đáng bỏ túi cho các trader bất kể đã tham gia vào thị trường lâu năm hay mới tham gia thì đều cần phải biết quy tắc này.
Quy tắc này có thể nhiều bạn sẽ thấy rất phức tạp, nhưng thực chất đây là một cách rất dễ giúp các bạn có thể bảo toàn vốn và lãi của bản thân khi tham gia giao dịch. Nguyên lý của quy tắc này là đặt ra một mức lỗ tối đa mà bạn có thể chấp nhận, và lấy mức lỗ đó chia cho số hợp đồng để ra được mức giá đặt Stoploss.
Để quản lý vốn theo quy tắc 2% – 6%, , bạn cần thực hiện theo 3 nguyên tắc sau đây:
- Điểm Stop Loss sau khi tính toán phải phù hợp với các ngưỡng hỗ trợ/kháng cự fibonacci.
- Ở mỗi vị thế, số tiền lỗ không vượt quá 2% tổng số tiền bạn đầu tư.
- Số tiền lỗ chấp nhận tối đa trên tất cả các vị thế sẽ là 6%.
Như vậy, với 2% rủi ro cho mỗi lệnh, nếu sau 3 lần vào lệnh bị lỗ liên tục thì các bạn sẽ mất 6%, khi đó bạn cần phải dừng lại để kiểm soát tâm lý bản thân, kiểm tra lại phương pháp và các phân tích của mình.
Sử dụng nguyên tắc bảo toàn lãi
Để bảo toàn lãi, trước hết chúng ta cần học cách bảo toàn vốn để không mất tiền hoặc mất ít nhất có thể. Đó là nguyên tắc đầu tiên và cơ bản mà nhà đầu tư nào cũng hiểu, tuy nhiên mục tiêu kiếm tiền đã khiến các nhà đầu tư không còn đủ sáng suốt để thực hiện điều này, dẫn tới thua lỗ nặng trên thị trường, thậm chí là trắng tay. Lợi nhuận chính là điều tạo nên sức hấp dẫn cho chứng khoán nhưng nó cũng là yếu tố khiến thị trường này trở nên khốc liệt hơn bao giờ hết.
Để sử dụng nguyên tắc bảo toàn lãi khi tham gia chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư cần canh thời gian mua bán hợp lý, nếu đã lỡ bỏ qua thì chớ nên vội vàng mà hãy chờ cơ hội khác. Bình tĩnh và kiềm chế cảm xúc là điều cần thiết khi tham gia đầu tư, tránh chạy theo thị trường.
Khi đã quyết định đầu tư vào thị trường này, nhà đầu tư cần bình tĩnh và kiểm soát cảm xúc, tuân thủ theo nguyên tắc bảo toàn vốn và bảo toàn lãi, biết cách sử dụng ký quỹ (margin), lựa chọn cổ phiếu một cách đúng đắn để có thể tối đa hóa lợi nhuận, tránh chạy theo thị trường dẫn đến những quyết định sai lầm.
Đọc thêm: Ký quỹ (Margin) trong Forex là gì? Mức ký quỹ bao nhiêu là an toàn?
Chỉ giao dịch khi thực sự hiểu rõ
Trong bất cứ lĩnh vực nào, nếu làm những việc bạn không hiểu rõ chắc chắn chỉ mang đến cho bạn tổn thất không mong muốn. Với chứng khoán phái sinh cũng vậy, các bạn không nên giao dịch một hợp đồng khi không hiểu rõ về nó. Vì vậy, việc đầu tiên là hãy tìm hiểu về tài sản mà mình đang muốn giao dịch, để hiểu được đặc tính cũng như những yếu tố có thể tác động đến giá của nó. Ngoài ra, hãy học hỏi và nắm bắt những nguyên tắc cơ bản và nguyên lý vận hành của thị trường phái sinh trước khi tiến hành giao dịch.
Kết luận
Việc tích lũy kinh nghiệm đầu tư chứng khoán phái sinh đòi hỏi bạn phải thường xuyên thực hiện trong một quá trình dài. Hy vọng với bài viết trên đây của VnRebates đã phần nào giúp các bạn hiểu rõ hơn về thị trường giao dịch phái sinh, từ đó có thêm sự tự tin khi tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán. Chúc bạn thành công!
VnRebates – Nơi Trading là NGHỀ