.png){kind=logo}
Nếu anh em bước vào siêu thị và tìm thấy mặt hàng chuối của Costa Rica, cà phê Brazil và một chai rượu vang Nam Phi, hay đơn giản hơn xăng hằng ngày mà anh em đang sử dụng có nguồn gốc từ Singapore thì đó chính là biểu hiện sống động nhất về việc anh em đang trải qua những tác động của thương mại quốc tế và dòng tiền đầu tư từ nước ngoài.
Vậy dòng tiền đầu tư trong thương mại quốc tế là gì? Dòng chảy của dòng tiền ra sao? Yếu tố nào chi phối cán cân thương mại? Tất cả sẽ được làm rõ trong bài viết này của VnRebates.
1. Thương mại quốc tế
Thương mại quốc tế là hoạt động trao đổi hàng hóa và dịch vụ giữa các quốc gia. Giao dịch trên toàn cầu mang lại cho người tiêu dùng và các quốc gia cơ hội tiếp xúc với hàng hóa và dịch vụ không có sẵn ở quốc gia của họ hoặc đắt hơn trong nước.
Thương mại quốc tế là chìa khóa cho sự phát triển nền kinh tế toàn cầu, trong đó cung và cầu – giá cả – đều tác động và bị ảnh hưởng bởi các sự kiện toàn cầu. Chính vì vậy, đôi khi thương mại quốc tế lại có thể gây hại cho các quốc gia nhỏ hơn, khiến họ gặp bất lợi lớn hơn trên trường thế giới.
Thương mại quốc tế là gì?
Ví dụ: thay đổi chính trị ở châu Âu có thể dẫn đến sự gia tăng chi phí lao động và làm lúa mì khan hiếm. Điều này có thể làm tăng chi phí sản xuất và xuất khẩu lúa mì sang quốc gia ngoài châu Âu, từ đó sẽ dẫn đến việc tăng giá tính cho đơn vị khối lượng lúa mì, làm cho thực phẩm trở nên đắt đỏ và kéo theo gia tăng các chi phí liên quan ở quốc gia đó. Và nếu quốc gia này xuất khẩu một mặt hàng khác sang một quốc gia mới thì quốc gia mới này cũng sẽ tiếp tục bị đội chi phí.
2. Nhập khẩu và xuất khẩu là cán cân của thương mại quốc tế
Trong thương mại quốc tế thì nhập khẩu và xuất khẩu là hai yếu tố chính tác động đến cán cân thương mại giữa các quốc gia, hai yếu tố này vừa chi phối giá cả hàng hoá, vừa có tác dụng ổn định hoặc điều khiển tỷ giá hối đoái thông qua việc làm tăng – giảm tổng cung tiền.
Đối với một quốc gia, thì sản phẩm được bán cho thị trường toàn cầu được gọi là hàng xuất khẩu và một sản phẩm được mua từ thị trường quốc tế là hàng nhập khẩu . Nhập khẩu và xuất khẩu được hạch toán trong phần tài khoản vãng lai của cán cân thanh toán của quốc gia đó.
Thương mại toàn cầu cho phép các quốc gia giàu có sử dụng các nguồn lực của họ — ví dụ, lao động, công nghệ hoặc vốn — một cách hiệu quả hơn. Các quốc gia khác nhau được ưu đãi với các tài sản và tài nguyên thiên nhiên khác nhau: đất đai, lao động, vốn, công nghệ, v.v.
Nhập khẩu và xuất khẩu là yếu tố tác động đến thương mại quốc tế
Thương mại quốc tế còn tạo ra tính cạnh tranh giữa các quốc gia có cùng một mặt hàng chủ lực, dẫn đến giá cả cũng sẽ cạnh tranh hơn khi các quốc gia khác muốn tiếp cận. Nếu một quốc gia không thể sản xuất một cách hiệu quả một mặt hàng, thì quốc gia đó có thể có được nó bằng cách giao dịch với một quốc gia khác có thể. Đây được gọi là chuyên môn hóa trong thương mại quốc tế.
Ví dụ: Anh và Bồ Đào Nha trong lịch sử đều được hưởng lợi bằng cách chuyên môn hóa và kinh doanh theo lợi thế của đất nước. Bồ Đào Nha có nhiều vườn nho và có thể làm rượu với chi phí thấp, trong khi Anh có thể sản xuất mặt hàng vải sợi rẻ hơn do đồng cỏ của họ có nhiều cừu.
Nhưng cả hai đều sản xuất cả hai mặt hàng rượu vang và vải sợi. Theo thời gian, nước Anh ngừng sản xuất rượu và Bồ Đào Nha ngừng sản xuất vải. Cả hai quốc gia đều thấy rằng việc ngừng nỗ lực sản xuất những mặt hàng này trong nước là có lợi cho họ và thay vào đó chuyển sang trao đổi với nhau để có được chúng.
3. Dòng tiền đầu tư
Dòng tiền đầu tư là dòng tiền phát sinh liên quan đến hoạt động đầu tư bao gồm tất cả các lĩnh vực: Sản xuất, thương mại, dịch vụ, đầu tư tài chính, v.v… của một quốc gia hay một tổ chức, cá nhân của quốc gia này vào một quốc gia khác. Hoạt động này tạo nên dòng tiền tiền đầu tư chảy từ quốc gia này sang quốc gia khác và tác động trực tiếp đến tổng cung tiền cũng như tỷ giá hối đoái giữa các quốc gia.
Xem thêm: Tỷ giá hối đoái và các yếu tố chủ chốt ảnh hưởng đến tỷ giá
Dòng tiền đầu tư luân chuyển giữa các quốc gia và lĩnh vực
Ví dụ: Trường hợp đơn thuần của công ty Coca Cola đầu tư vào Việt Nam họ sẽ phải đem nguồn vốn từ Mỹ sang Việt Nam họ sẽ đem một lượng lớn USD vào Việt Nam để đầu tư và buộc phải đổi sang VNĐ để thanh toán các hợp đồng trong nước. Hành động này làm giảm tổng cung tiền của VND – gia tăng giá trị đồng tiền trong nước và làm suy yếu đồng USD. Trên lý thuyết là như vậy nhưng để được điều này thì lượng tiền hoán đổi phải lớn và diễn ra trong một thời gian ngắn.
Và đó cũng chính là nguyên nhân của việc đồng CNY tăng giá bất chấp sự kìm hãm do đại dịch Covid với nguyên nhân là dòng tiền đầu tư nước ngoài với khối lượng cực lớn đổ vào quốc gia này trong một khoảng thời gian ngắn khi mà trái phiếu của Trung Quốc tỏng giai đoạn này cực kì hấp dẫn các nhà đầu tư khối ngoại. Tác động và chi tiết sẽ được trình bày và phân tích cụ thể qua ví dụ bên dưới.
4. Dòng chảy của dòng tiền đầu tư
Đầu tư nước ngoài phần lớn được coi là chất xúc tác cho tăng trưởng kinh tế trong tương lai. Dòng tiền đầu tư có thể được xuất phát và thực hiện bởi các cá nhân, các công ty hoặc tập đoàn nước ngoài và đa quốc gia. Những tổ chức và cá nhân này có tài sản đáng kể đang tìm cách mở rộng phạm vi hoạt động.
Khi toàn cầu hóa gia tăng, ngày càng nhiều công ty muốn có chi nhánh tại các quốc gia trên thế giới. Đối với một số tập đoàn đa quốc gia thì việc mở các nhà máy sản xuất và chế tạo mới ở một quốc gia khác rất hấp dẫn vì có cơ hội sản xuất và chi phí lao động rẻ hơn. Ngoài ra, các tập đoàn lớn này thường tìm cách làm ăn với những quốc gia mà họ sẽ trả ít thuế nhất.
Họ có thể thực hiện điều này bằng cách chuyển trụ sở hoặc văn phòng đại diện đến một quốc gia là thiên đường thuế hoặc có luật thuế thuận lợi nhằm thu hút các nhà đầu khác. Lúc này dòng tiền sẽ chuyển dịch không chỉ từ quốc gia này sang quốc gia khác mà nó còn chuyển dịch giữa các công ty trong cùng một đất nước và nếu các nhà đầu tư thuộc một quốc gia thứ 3 thì dòng tiền đầu tư này thâm chí sẽ còn mở rộng hơn nữa.
Có hai loại dòng tiền đầu tư đến từ nước ngoài, bao gồm: các khoản vay thương mại và các dòng vốn chính thức:
- Các khoản vay thương mại thường dưới dạng các khoản tín dụng do một ngân hàng trong nước phát hành cho các doanh nghiệp ở nước ngoài hoặc chính phủ của các quốc gia đó.
- Dòng vốn chính thức là một thuật ngữ chung dùng để chỉ các hình thức hỗ trợ phát triển khác nhau mà các quốc gia phát triển hoặc đang phát triển được cung cấp bởi một quốc gia khác.
Các khoản vay thương mại, cho đến những năm 1980, là nguồn đầu tư nước ngoài lớn nhất ở khắp các nước đang phát triển và các thị trường mới nổi. Sau giai đoạn này, các khoản đầu tư cho vay thương mại giảm xuống, và các khoản đầu tư trực tiếp và đầu tư danh mục đầu tư tăng đáng kể trên toàn cầu.
5. Dòng tiền đầu tư trong thương mại quốc tế
Một đất nước đang được chú ý và là trung tâm thu hút dòng tiền đầu tư trên toàn thế giới (dù tự nguyện hay ép nuộc) thì rõ ràng tổng cung tiền quốc gia đó sẽ được siết chặt hơn do các nhà đầu tư sử dụng tiền để phát triển các mảng kinh doanh, thanh toán và đầu tư của họ. Vậy sức mạnh tiền tệ và tỷ giá hối đoái của quốc gia đó so với bên đầu tư liệu có thay đổi? Và thay đổi theo hướng nào?
Câu trả lời ở đây là CÓ! Bởi vì như anh em đã biết khi thực hiện đầu tư vào một quốc gia khác họ thì phải thanh toán bằng đồng nội tệ của quốc gia đó và buộc phải thực hiện các giao dịch liên quan đến ngoại hối nên dẫn đến thay đổi tỷ giá hối đoái là điều dễ hiểu. Đăc biệt khi một quốc gia có một thế mạnh, dịch vụ hoặc hàng hoá không thể thay thế được.
Ví dụ: Trung Quốc đang vật lộn với một nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, nhưng điều kỳ lạ là đồng tiền của họ lại đang mạnh lên. Theo Marc Chandler, Giám đốc Ohio Bannockburn Global Forex, tính đến tháng 12/2021, mức tăng của đồng Nhân dân tệ trong năm 2021 là “tốt nhất trên thế giới”.
Dòng tiền đầu tư toàn cầu đổ vào trái phiếu Trung Quốc đã tăng nhanh sau khi FTSE Russell, một nhà cung cấp chỉ số toàn cầu, đã bổ sung trái phiếu Chính phủ Trung Quốc vào bộ Chỉ số trái phiếu chính phủ thế giới hàng đầu hồi tháng 10. Đây là một trong những tiêu chuẩn trái phiếu toàn cầu được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới.
Xem thêm: Trái phiếu Chính phủ là gì? Có nên đầu tư vào Trái phiếu chính phủ
Theo Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC – ngân hàng trung ương), giá trị trái phiếu định giá bằng đồng Nhân dân tệ do các nhà đầu tư quốc tế nắm giữ đã ghi nhận tháng tăng thứ 8 liên tiếp trong tháng 11/2021, đạt 3.900 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 620 tỷ USD).
Anh em có thể thấy trong biểu đồ CNYUSD dưới đây, tỷ giá CNYUSD trong năm 2021 có xu hướng tăng khi liên tục lập các đỉnh mới khi dòng tiền đầu tư toàn cầu đổ vào trái phiếu Trung Quốc- mặc dù thời điểm này Trung Quốc đang phải đối mặc với sự trì trệ kinh tế từ đại dịch Covid.
Tỷ giá CNYUSD gia tăng do dòng tiền đầu từ đổ vào Trung Quốc (nguồn: Tradingview)
6. Kết luận
Dòng tiền đầu tư và thương mại quốc tế là hai lĩnh vực có khả năng tác động vào giá trị và sức mạnh đồng tiền quốc gia, từ đó là thay đổi tỷ giá. Không như các yếu tố khác ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái một cách trực tiếp và dễ nhận biết, thương mại quốc tế và dòng tiền đầu tư lại ảnh hưởng theo cách gián tiếp và khó nhận biết.
Chính vì vậy với nhưng kiến thức đã nêu và ví dụ về dòng tiền đầu tư tác động đến tỷ gá hối đoái ở trên sẽ giúp anh em phần nào hiểu và nắm bắt được sự vận động của các yếu tố này. Từ đó chuẩn bị những phản ứng và chiến lược tốt nhất cho bản thân, đặc bệt là các giao dịch dài hạn.
Chúc anh em giao dịch thành công trên thị trường!
VnRebates – Nơi trading là NGHỀ