Chứng khoán phái sinh là gì? Đầu tư có đảm bảo không?

Tham khảo thêm:

• Thị trường chứng khoán là gì? Các loại chứng khoán hiện có
• Hướng dẫn cách giao dịch theo xu hướng (Trend Trading)
• Hướng dẫn cách chơi chứng khoán phái sinh cho người mới bắt đầu

#Kiến_thức_phục_vụ_NGHỀ_Trading

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một hoặc nhiều tài sản cơ sở. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại,… hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất,…

Chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi và/hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán và/hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai.

Chứng khoán phái sinh là gì? (Nguồn: Internet)

Các loại chứng khoán phái sinh phổ biến hiện nay

Hợp đồng kỳ hạn: Là một thỏa thuận giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước ngày ở thời điểm hiện tại.

Hợp đồng tương lai: Là hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.

Hợp đồng quyền chọn: Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm nhất định trong tương lai theo mức giá được xác định trước. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng quyền chọn bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán.

Hợp đồng hoán đổi: Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán cụ thể. [1]

Các loại hợp đồng (Nguồn: Internet)

Loại hình chứng khoán phái sinh nào được giao dịch tại Việt Nam?

Thị trường chứng khoán phái sinh ở Việt Nam chính thức mở cửa vào ngày 10/8/2017. Sản phẩm phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch ở thị trường Việt Nam là Hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30.

Mỗi hợp đồng tương lai VN30 sẽ có thời gian “đáo hạn” là 4 tháng.

Hợp đồng có bước giá là 0,1 điểm và biên độ giống thị trường cơ sở (± 7%), giao dịch sớm hơn 15 phút và đóng cửa cùng thời gian so với thị trường cơ sở.

Hợp đồng VN30 (Nguồn: Internet)

Ví dụ về chứng khoán phái sinh

Ví dụ 1: Bạn là nông dân trồng lúa, giá gạo ở thời điểm hiện tại (ngày 01/4) là 15.000đ/kg.

Với kinh nghiệm của bản thân, bạn biết chắc chắn rằng giá gạo có nhiều khả năng sẽ giảm trong tháng sau vì vậy bạn sẽ phải bán giá thấp hơn vào thời điểm thu hoạch và giảm lợi nhuận của bạn.

Ví dụ về chứng khoán phái sinh (Nguồn: VnRebates)

Vì vậy, để tránh rủi ro giảm giá, bạn ký một hợp đồng tương lai với người mua rằng vào thời điểm thu hoạch (ngày 30/4) bạn sẽ giao hàng cho anh ta với mức giá 15.000đ/kg, bất kể giá gạo lúc đó cao hay thấp.

Đây chính là hình thức sơ khai nhất của thị trường hàng hóa phái sinh.

Ví dụ 2: Bên A bán 1 hợp đồng tương lai chỉ số VN30 kỳ hạn 1 tháng cho bên B vào tháng 11/2022 với giá 900 điểm. Đến tháng 12/2022, VN30 tăng lên 950 điểm nên bên A thanh toán cho bên B theo chênh lệch thỏa thuận ban đầu với số tiền: (950 – 900)*100.000 = 5.000.000đ.

Phân biệt chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở

Chứng khoán phái sinh và Chứng khoán cơ sở (Nguồn: VnRebates)

Chứng khoán phái sinh và chứng khoán cơ sở đều có những điểm mạnh, điểm yếu và sự giống nhau. Các bạn có thể tham khảo bảng dưới đây để có cái nhìn rõ hơn nhé.

Đầu tư chứng khoán phái sinh có đảm bảo không?

1. Lợi ích:

• Đòn bẩy cao: Vì sử dụng đòn bẩy cao nên số lãi nhận được lớn hơn nhiều so với đầu tư vào cổ phiếu tuy nhiên kết quả cũng sẽ ngược lại đối với thua lỗ.
• Mua/bán liên tục trong ngày: Nhà đầu tư có thể liên tục mở và đóng vị thế trong phiên để tìm kiếm lợi nhuận trên mọi biến động của thị trường. 
• Kiếm lợi nhuận khi thị trường giảm: Nhà đầu tư có thể tham gia vào vị thế bán hợp đồng tương lai bất kỳ để kiếm được lợi nhuận khi thị trường giảm.

2. Rủi ro của chứng khoán Phái sinh:

• Dễ xảy ra thua lỗ lớn: Vì chứng khoán Phái sinh sử dụng đòn bẩy cao, vì vậy khi xảy ra thua lỗ nếu không quản trị tốt rủi ro, rất dễ bị cháy tài khoản.
• Dễ trở thành một phương thức “cờ bạc”: Ranh giới giữa giao dịch và cờ bạc rất mong manh, vì vậy hãy liên tục học hỏi để nâng cao kiến thức và có cái nhìn đúng đắn về thị trường này nhất.

Nhà đầu tư nào phù hợp với chứng khoán phái sinh?

Đầu tư chứng khoán phái sinh phù hợp với những nhà đầu tư thích mạo hiểm, có thể tham gia giao dịch với tần suất nhiều cũng như có bề dày kinh nghiệm chắc chắn, phong phú trong lĩnh vực đầu tư tài chính.

Đầu tư chứng khoán phái sinh ở đâu uy tín?

Hiện nay, có rất nhiều công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ chứng khoán phái sinh. Các bạn có thể tham khảo danh sách những công ty môi giới chứng khoán uy tín nhất thị trường hiện nay như sau: [2]

1. Công ty Cổ phần Chứng khoán VPS
2. CTCP Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh
3. Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI
4. Công ty Cổ phần Chứng khoán VNDirect 
5. Công ty Cổ phần Chứng khoán Kỹ thương – TCBS
6. Công ty Cổ phần Chứng khoán MB – MBS

Thị phần môi giới chứng khoán Việt Nam Quý 3 năm 2022 (Nguồn: VnRebates)

#Thực_chiến_NGHỀ_Trading

Hướng dẫn đầu tư chứng khoán phái sinh chi tiết

Hướng dẫn tham gia thị trường chứng khoán phái sinh (Nguồn: Internet)

Bước 1: Mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh

Đầu tiên, bạn chọn công ty chứng khoán bạn muốn mở tài khoản sau đó tiến hàng đăng ký tài khoản. Việc mở tài khoản có thể thực hiện bằng cách thủ công hoặc online.

Lưu ý: Muốn mở tài khoản chứng khoán phái sinh thì bạn cần mở tài khoản chứng khoán cơ sở trước.

Bước 2: Nộp tiền ký quỹ

Để kích hoạt tài khoản và có thực hiện các giao dịch tại sàn thì nhà đầu tư cần phải nộp tiền ký quỹ ban đầu với mức ký quỹ theo quy định. Số tiền này dùng để:

• Đảm bảo việc thanh toán mang tính bắt buộc.
• Đảm bảo phải thực hiện theo nghĩa vụ theo đúng hợp đồng đối với các bên tham gia giao dịch.
• Thanh toán và bù trừ theo giá thực tế hàng ngày, thông báo lỗ lãi vào tài khoản ký quỹ của nhà đầu tư theo giá thực tế và gọi ký quỹ bổ sung khi cần. Điều này có thể giảm thiểu rủi ro mất khả năng thanh toán của các bên tham gia.

Bước 3: Giao dịch phái sinh

Sau khi đã hoàn tất ba bước trên thì việc cuối cùng của nhà đầu tư chỉ còn lại là giao dịch.

Cách đặt lệnh mua/bán phái sinh:

1. Điền thông tin về loại lệnh, mã chứng khoán, khối lượng và giá vào phần Đặt lệnh.

Mã và khối lượng giao dịch tối đa (Nguồn: Internet)

Thông tin hỗ trợ đặt lệnh được hiển thị bên cạnh ô Đặt lệnh (Nguồn: Internet)

2. Chọn Mua/Bán để đẩy lệnh lên sàn.

Bước 4: Thanh toán bù trừ

Nhà đầu tư phải thanh toán toàn bộ lãi lỗ phát sinh theo hợp đồng hàng ngày. Lãi hay lỗ được tính toán dựa theo giá giao dịch đóng cửa của hợp đồng tương lai. 

Khi đến ngày đáo hạn, lãi/lỗ sẽ được tính toàn dựa trên giá đóng cửa của các chỉ số tại ngày đáo hạn của hợp đồng tương lai đó.

Bước 5: Theo dõi tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ (AR)

Các bạn cần theo dõi tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ (AR) của tài khoản để xử lý trong 2 trường hợp sau:

• Trường hợp 1: Tỷ lệ AR của tài khoản vượt tỷ lệ AR phải duy trì theo quy định thì nhà đầu tư có nghĩa vụ bổ sung tài sản ký quỹ hoặc đóng bớt số lượng vị thế nắm giữ để đảm bảo tỷ lệ AR duy trì theo quy định.
• Trường hợp 2: Tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh vi phạm tỷ lệ AR quy định thì sẽ bị sẽ xử lý tài sản ký quỹ trên tài khoản.

Kết Luận 

Vậy là trong bài viết này VnRebates đã thông tin đến bạn chứng khoán phái sinh là gì cũng như các bước đầu tư chứng khoán phái sinh hiệu quả. Nếu các bạn thấy bài viết này có giá trị thì hãy ủng hộ VnRebates bằng cách chia sẻ bài viết này nhé. Chúc các bạn giao dịch thành công!

VnRebates – Nơi Trading là NGHỀ