Chỉ số ROA là gì? Chỉ số roa như thế nào là tốt?

Trong quá trình chọn lựa cổ phiếu, thì việc đánh giá mức độ hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp là điều kiện tiên quyết khi đầu tư. Để đánh giá được mức độ này sẽ có nhiều chỉ số giúp chúng ta đo lường được, và một trong những chỉ số phổ biến để đo lường mức độ hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp là chỉ số ROA. Vậy chỉ số ROA là gì?

Chỉ số này cực kì quan trọng trong việc lựa chọn ra những cổ phiếu tốt trên thị trường. Bởi những doanh nghiệp hoạt động hiệu quả trong dài hạn, với chỉ số ROA tốt luôn đem lại giá trị rất lớn cho cổ đông.

Trong bài viết này hãy cùng nhau tìm hiểu ROA là gì ? Cách tính và áp dụng chỉ số này trong thực tế.

1. Chỉ số ROA là gì?

ROA (Return on Assets) – gọi là tỷ số lợi nhuận trên tài sản, là một chỉ số thể hiện tương quan giữa mức sinh lợi của một công ty so với chính tài sản của nó. ROA sẽ cho ta biết hiệu quả của công ty trong việc sử dụng tài sản để tìm kiếm lợi nhuận. Định  nghĩa đơn giản trên đây đã trả lời cho anh em biết ROA là gì.

Mô tả tương quan giữa các chỉ số ROA, ROE và EPS

2. Cách tính chỉ số ROA

Công thức tổng quát:

Trong đó:

• Lợi nhuận sau thuế: là lợi nhuận ròng dành cho cổ phiếu thường
• Tổng tài sản bình quân: là tổng tài sản của doanh nghiệp

Anh em có thể dễ dàng tính được chỉ số ROA từ Báo cáo tài chính (BCTC) của doanh nghiệp, được công bố định kỳ hàng quý và hàng năm. Và việc công bố các báo cáo liên quan cũng là quy định bắt buộc của các doanh nghiệp khi tham gia thị trường chứng khoán.

Xem thêm: Chứng khoán là gì? Hai sàn chứng khoán nổi tiếng nhất Việt Nam 

Ví dụ:

Tính chỉ số ROA của HVN năm 2018

Bước 1: Xác định chỉ tiêu Lợi nhuận sau thuế

Dựa vào báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, lấy lợi nhuận sau thuế của HVN năm 2018 là 2.598 tỷ đồng.

Bước 2: Xác định chỉ tiêu tổng tài sản bình quân

Ta có chỉ tiêu LNST phản ánh kết quả kinh doanh của cả năm 2018. Do đó, nếu chỉ lấy tổng tài sản tại thời điểm 31.12.2018, sẽ không thể phản ánh đúng bản chất thay đổi về tài sản của công ty trong năm.

Để tăng tính chính xác, anh em nên sử dụng chỉ tiêu tổng sản sản bình quân:

Bước 3: Tính chỉ số ROA

Cuối cùng anh em thay số liệu vào công thức là đã có chỉ số ROA cho HVN năm 2018

3. Ý nghĩa của chỉ số ROA là gì?

Chỉ số ROA thể hiện mức độ hiệu quả khi sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Nhà đầu tư dựa vào đây sẽ đánh giá được doanh nghiệp kiếm được bao nhiêu đồng lãi trên 1 đồng tài sản.

ROA càng cao thì khả năng sử dụng tài sản càng có hiệu quả. Tương tự như chỉ số ROE, những doanh nghiệp có ROA cao sẽ là những chứng khoán được ưa chuộng hơn. Và tất yếu những cổ phiếu có chỉ số ROA cao cũng sẽ có giá cao hơn. Chỉ số ROA cao và ổn định trong một thời gian dài là dấu hiệu tích cực cho thấy công ty sử dụng tài sản ngày càng hiệu quả và tối ưu các nguồn lực và tài nguyễn sẵn có của doanh nghiệp.

Kết luận: ROA = hiệu quả sử dụng tài sản

Ví dụ: Công ty HPG có ROA Quý 3/2021 là 6.19%

Tức là, với 1 đồng tài sản, thì quý 3/2021 công ty đó sẽ tạo ra 0,0619 đồng lợi nhuận sau thuế.

Vậy 6.19% là cao hay thấp? Liệu đã đủ tốt hay chưa? Để biết được chỉ số ROA bao nhiêu là tốt thì anh em hãy nghiên cứu phần tiếp theo sau đây:

4. Chỉ số ROA bao nhiêu là tốt?

Chỉ số ROA có cách tính đơn giản, nhưng bao nhiêu mới là đủ tốt?

Đánh giá tốt hay không tốt phụ thuộc vào các yếu tố:

• Lĩnh vực mà công ty đó đang hoạt động
• So sánh ROA các đối thủ cùng ngành
• So sánh ROA với kết quả trong quá khứ

4.1. Lĩnh vực mà công ty đó đang hoạt động

Trên thị trường thì giữa các ngành khác nhau sẽ có những đặc điểm khác nhau về cơ cấu tài sản.

Với các công ty hoạt động trong ngành công nghiệp nặng như: Thép, xi măng, luyện kim… sẽ yêu cầu tài sản cố định rất lớn. Do đó chỉ số ROA sẽ tương đối thấp. Trong khi đó, những công ty trong công nghệ thông tin, hàng tiêu dùng,… không yêu cầu lớn về tài sản cố định để vận hành, thường có chỉ số ROA cao.

Chính vì vậy, sẽ rất khó đưa ra kết luận nếu anh em so sánh ROA của các công ty hoạt động ở các ngành khác nhau. Do đó chúng ta nên chọn các công ty hoạt động trong cùng ngành để so sánh.

Xem thêm: Các thông tin về chỉ số trung bình ngành

4.2. So sánh ROA với đối thủ cùng ngành

Anh em hãy xem qua hồ sơ của CTCP Thủy sản Vĩnh Hoàn (Mã: VHC)

Anh em có thể xem thêm tra cứu hồ sơ công ty tại đây

Và một số cổ phiếu trong cùng ngành…

Doanh nghiệp có chỉ số ROA lớn hơn so với trung bình ngành là một dấu hiệu tốt cho thấy doanh nghiệp đang quản trị tài sản hiệu quả.

Ví dụ, cũng với mã VHC

Chỉ số ROA năm 2018 của VHC là 25,4% > mức trung bình ngành thủy sản năm 2018 là 14%. Như vậy Vĩnh Hoàn đang cho thấy họ đang quản trị tài sản hiệu quả, vượt trội so với mức trung bình ngành.

Tuy nhiên so sánh với các đối thủ cạnh tranh là chưa đủ, anh em cũng nên so sánh với chính bản thân doanh nghiệp đó trong quá khứ. Tránh trường hợp chỉ số ROA của doanh nghiệp đi xuống nhưng vẫn tốt hơn so với trung bình ngành.

4.3. So sánh chỉ số ROA với kết quả trong quá khứ

Anh em hãy thực hiện so sánh ROA của doanh nghiệp đó trong quá khứ, để biết rằng liệu công ty có đang hoạt động tốt lên hay không.

Từ đây, anh em có thể thấy VHC đang sử dụng tài sản hiệu quả hơn qua từng thời kì phát triển.

KẾT LUẬN:

Chỉ số ROA tăng trưởng qua các năm và cao hơn so với trung bình ngành. Đây là dấu hiệu tích cực và là tiêu chí quan trọng để chọn ra những Cổ phiếu tốt. Tuy nhiên không có chỉ số nào là hoàn hảo, anh em nên kết hợp sử dụng ROA với các chỉ số tài chính khác nhau để thấy rõ hơn các mặt về tài chính của doanh nghiệp đó, từ đó lựa chọn ra những cổ phiếu tốt. 

5. Mối quan hệ giữa chỉ số ROA và ROE là gì?

Có thể nói ROA và ROE là 1 cặp chỉ số tuyệt vời, nó bổ sung những mặt khuyết cho nhau. Công thức tính chỉ số ROE:

Dễ thấy chỉ số ROE không đề cập tới cơ cấu tài chính của doanh nghiệp. Có nhiều thường hợp ROE tăng cao chủ yếu lại đến từ việc doanh nghiệp tăng sử dụng đòn bẩy về tài chính, thay vì nâng cao hiệu quả sản suất, kinh doanh.

Trong khi đó, chỉ tiêu tài sản trong ROA bao gồm cả vốn chủ sở hữu và nợ vay sẽ giúp anh em khắc phục được vấn đề của chỉ số ROE.

Ví dụ so sánh chỉ số ROA, ROE của BMP và NTP năm 2019:

Nếu chỉ sử dụng chỉ số ROE, anh em sẽ vội vàng kết luận ngay NTP và BMP đang hoạt động hiệu quả ngang nhau, với chỉ số ROE xấp xỉ nhau. Tuy nhiên, khi kết hợp chỉ số ROA và ROE thì nó lại cung cấp cho chúng t thêm một thông tin khác, NTP đang sử dụng vay nợ để tài trợ cho hoạt động sản xuất, nên với cùng chỉ số ROE xấp xỉ nhưng ROA của  NTP lại thấp hơn gần một nửa so với ROA của BMP.

Tức là, mức độ hiệu quả quản lý tài sản của NTP chưa cao và cơ cấu tài chính cũng nhiều rủi ro hơn hơn BMP. Khi kết hợp cặp chỉ số này, anh em không những đánh giá được mức độ hiệu quả của hoạt động sản xuất, mà còn có cái nhìn rõ hơn về cơ cấu tài chính của doanh nghiệp.

Sử dụng tỷ lệ ROE/ROA để hiểu rõ hơn cơ cấu tài chính của doanh nghiệp

Ví dụ về chỉ số ROA và ROE của Vicoston (Mã: VCS) qua các năm:

Có thể thấy ROE năm 2016 – 2017 của VCS tăng không đáng kể, nhưng ROA thì tăng rất mạnh. Anh em hãy sử dụng tỷ lệ ROE/ROA để hiểu rõ hơn chuyện gì đang diễn ra ở đây:

Hệ số đòn bẩy tài chính thể hiện mối quan hệ giữa phần vốn được hình thành từ nợ vay và vốn chủ sở hữu. Hệ số đòn bẩy tài chính cao chứng tỏ doanh nghiệp đang sử dụng nợ đi vay để thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Hệ số đòn bẩy tài chính của công ty từ 2016– 2018 giảm nhanh. Chứng tỏ sau quá trình nợ vay để đầu tư máy móc, thiết bị, thì Vicostone đang tích cực trả nợ vay để giảm bớt rủi ro tài chính của mình. Nếu chỉ sử dụng chỉ số ROA, chúng ta chỉ có thể kết luận rằng VCS đang quản lý tài sản tốt hơn. Vậy nên anh em cần phải sử dụng linh hoạt các chỉ số tài chính để có được bức tranh rõ hơn về doanh nghiệp mà anh em đang đầu tư vào.

6. Kết luận

Trong phương pháp đầu tư giá trị trên thị trường chứng khoán, thì có rất nhiều chỉ số quan trọng giúp anh em có thể đánh giá sức khoẻ tài chính của doanh nghiệp đó và chỉ số ROA là một rong những công cụ hiệu quả trong việc đánh giá này. Nhưng anh em cũng phải lưu ý rằng, không có một phương pháp nào hoàn hảo hay một chỉ số nào là hoàn hảo – kể cả ROA cũng vậy, chính vì vậy hãy kết hợp linh động các chỉ số để đưa ra cái nhìn tổng quát và nhiều mặt về doanh nghiệp mà anh em chuẩn bị đầu tư vào.

Xem thêm: 6 lưu ý để đầu tư chứng khoán hiệu quả

Còn nếu anh em muốn tìm kiếm thêm lợi nhuận ngoài thị trường chứng khoán, muốn tham gia thị trường forex thì với những chuẩn bị cơ bản về kiến thức trong “Cây kiến thức forex” dưới đây sẽ giúp được anh em.

Chúc anh anh thành công trên thị trường đầu tư!