Nến nhật là gì? Các mô hình nến Nhật cơ bản và cách đọc biểu đồ

Xem thêm:

• Mô hình tam giác là gì? Đặc điểm và cách giao dịch hiệu quả
• Mô hình 2 đỉnh 2 đáy là gì? Đặc điểm và cách giao dịch hiệu quả
• Các mô hình nến nâng cao hiếm gặp

Nến Nhật là gì?

Nến Nhật hay Mô hình nến Nhật (Japanese candlestick pattern) là một loại biểu đồ giá mô tả hành động giá của một loại tài sản trong một phiên giao dịch nhất định. Mô hình nến còn thể hiện tâm lý của nhà đầu tư trong phiên giao dịch đó.

Với biểu đồ nến, trader xác định được diễn biến giá trên thị trường là tăng (bullish), giảm (bearish) hay đi ngang (sideways). Ngoài ra, khi được sử dụng kết hợp với các công cụ phân tích kỹ thuật khác, nến Nhật Bản có thể giúp trader dự báo được xu hướng giá sẽ đảo chiều hay tiếp diễn. Đây là mô hình phân tích kỹ thuật phổ biến nhất và được ứng dụng ở hầu hết các thị trường tài chính như thị trường Forex, chứng khoán, giao dịch hàng hóa, tiền điện tử,…

Nến Nhật là một loại biểu đồ tài chính mô tả chuyển động giá của một loại tài sản (Nguồn: Internet)

Sự xuất hiện của nến Nhật

Nến Nhật được phát minh bởi một thương nhân người Nhật là Munehisa Homma vào cuối những năm 1700, với mục đích ban đầu là để ghi chép diễn biến giá gạo.

Sau khoảng thời gian dài ghi chép diễn biến giá gạo, ông đã nắm bắt được tâm lý nhà đầu tư, tìm ra quy luật của giá và dự đoán được xu hướng giá gạo trong tương lai. Mô hình này đã giúp ông thống trị thị trường gạo Nhật Bản và sở hữu khối tài sản khổng lồ.

Sau đó, các kỹ thuật và nguyên tắc giao dịch của ông đã được phát triển thành một hệ thống kiến thức nến Nhật. Giới phân tích kỹ thuật ở Nhật bắt đầu áp dụng các kiến thức đó vào thị trường chứng khoán vào những năm 1870.

Đến cuối thế kỷ 19, Steve Nison đã đưa mô hình nến Nhật đến với giới phân tích kỹ thuật hiện đại thông qua cuốn sách “Tuyệt kỹ Giao dịch bằng đồ thị nến Nhật (Japanese Candlestick Charting Techniques). Kể từ đó, mô hình nến được sử dụng như một công cụ phân tích cực kỳ phổ biến trong giới trader. Đặc biệt, biểu đồ nến Nhật đã trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực đối với những trader theo trường phái Price Action.

Nến Nhật có nguồn gốc từ Nhật bản và được phát minh bởi thương nhân gạo Homma Munehisa (Nguồn: Internet)

Đặc điểm của nến Nhật

Mỗi cây nến sẽ cung cấp cho trader 4 thông số chính, trước khi chuyển sang 1 cây nến khác để tiếp tục ghi dữ liệu giá:

• Giá đóng cửa;
• Giá mở cửa;
• Giá cao nhất trong phiên;
• Giá thấp nhất trong phiên;

Cấu tạo của nến Nhật (Nguồn: Internet)

Về mặt cấu tạo, 1 cây nến Nhật có 2 phần: thân nến và bóng nến (râu nến).

• Thân nến: Là phần thể hiện giá mở cửa (giá bắt đầu phiên giao dịch) và giá đóng cửa (giá kết thúc phiên giao dịch). Thân nến cho biết mức giá đóng cửa và mức giá mở cửa trong một đơn vị thời gian nhất định. Màu sắc thể hiện đó là nến tăng hay nến giảm, còn độ dài biểu thị cho mức độ dao động giữa giá mở cửa và giá đóng cửa.
• Bóng nến: Là các đường mỏng phía trên và dưới thân nến cho biết mức giá cao nhất và giá thấp nhất trong một đơn vị thời gian. Giá cao nhất là đỉnh của bóng nến trên và giá thấp nhất là đáy của bóng nến dưới. Bóng nến biểu hiện mức độ biến động của giá trong phiên giao dịch.

Lưu ý: Thông thường, thân nến được biểu thị 2 màu xanh lá (nến tăng) và đỏ (nến giảm). Tuy nhiên, đối với các hình minh hoạ trong bài, nến màu XANH sẽ được thay bằng nến màu CAM và nến màu ĐỎ sẽ được thay bằng nến màu ĐEN nhằm phù hợp với nhận diện thương hiệu của VnRebates. 

Như vậy,

1 cây nến tăng khi:

• Giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa.
• Một thân nến xanh được vẽ với phần đáy của thân nến đại diện cho giá mở cửa và đỉnh đại diện cho giá đóng cửa.

1 cây nến giảm khi:

• Giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa.
• Một thân nến màu đỏ được vẽ với đỉnh của thân nến đại diện cho giá mở cửa và đáy của thân nến đại diện cho giá đóng cửa.

Xem thêm: TOP 9 quyển sách mô hình nến Nhật huyền thoại

Ý nghĩa của công cụ nến Nhật trong hoạt động đầu tư

Tuy đơn giản về mặt hình học nhưng khi các cây nến kết hợp lại với nhau tạo ra một biểu đồ giá sẽ kể cho chúng ta một câu chuyện thú vị về diễn biến thị trường không chỉ trong quá khứ mà còn ở hiện tại. 

Các loại nến đôi (Nguồn: VnRebates)

Cung cấp thông tin về hành vi giá

Nhìn vào hình dạng, kích thước của thân nến và bóng nến trong mỗi cây nến, trader có thể biết được bên mua hay bên bán đang chiếm lĩnh thị trường và mức độ biến động trong phiên giao dịch ra sao. Từ đó, trader có thể đưa ra quyết định vào lệnh Buy/Sell.

• Thân nến dài (tức giá đóng cửa và giá mở cửa xa nhau): Cho thấy phiên giao dịch diễn ra rất sôi động với 1 bên đang áp đảo vô cùng mạnh mẽ. Nếu thân nến cam dài (nến tăng) dài chứng tỏ bên mua đang chiếm ưu thế hay áp lực mua mạnh và ngược lại nếu nến đen (nến giảm) dài là bên bán đang áp đảo hay áp lực bán lớn.
• Thân nến ngắn (tức giá đóng cửa gần với giá mở cửa): Cho thấy sự đồng thuận về giá giữa bên mua và bên bán và không bên nào kiểm soát thị trường.
• Bóng nến dài (cả bóng trên và bóng dưới): Cho thấy phiên giao dịch biến động mạnh, bên bán đẩy giá lên thì bên mua sẽ đẩy giá xuống với lượng giao dịch khủng như nhau. Nếu càng về cuối phiên, giá đóng cửa càng gần giá mở cửa đồng nghĩa với việc 2 bên đều rất “căng” khiến giá trung bình trong phiên hầu như không dao động.
• Bóng nến ngắn: Cho thấy giá không biến động nhiều. Khi đó, cả 2 bên đều do dự và chờ đợi các hành động tiếp theo.

Dự đoán hành động giá tiếp theo có thể xảy ra

Các mô hình nến xuất hiện tại các ngưỡng quan trọng (key level) như ngưỡng kháng cự và hỗ trợ sẽ cung cấp cho trader tín hiệu đảo chiều hay tiếp diễn xu hướng. Nhờ đó, trader có thể tìm được điểm vào lệnh lý tưởng cũng như biết được khi nào nên đóng lệnh để tối ưu hóa lợi nhuận.

Là thước đo tâm lý của nhà đầu tư

Mọi thông tin về “giao tranh” giữa bên mua và bên bán đều được phản ánh vào giá và giá được thể hiện qua các cây nến. Do đó, nhìn vào kích thước và màu sắc của thân nến và bóng nến mà trader có thể nắm được tâm lý của những người đang tham gia giao dịch.

Ví dụ: Sau một thời gian dài suy giảm, một cây nến đỏ dài có thể biểu thị sự hoảng loạn hoặc sự đầu hàng.

Xem thêm: 7 bước kiểm soát tâm lý giao dịch của Trader giúp đầu tư thành công

Hạn chế của mô hình nến Nhật 

Bên cạnh những ưu điểm như hình ảnh đơn giản, trực quan và dễ diễn giải trong phân tích hành động giá, mô hình nến vẫn tồn tại một số nhược điểm như sau:

• Dù được thống kê và phân loại cụ thể nhưng do có quá nhiều mô hình nên trader khó có thể ghi nhớ được hết và dễ gây nhiễu loạn khi phân tích.
• Bản thân biểu đồ nến Nhật chỉ cho thấy diễn biến tâm lý bên bán hoặc bên mua trên thị trường mà không dự báo xu hướng giá. Nó giúp bạn có cái nhìn rõ ràng về giá trong quá khứ và hiện tại, nhưng sẽ không biểu thị rõ ràng xu hướng giá tương lai. Đôi khi có một vài nến được coi là tín hiệu đảo chiều, nhưng tín hiệu đó chưa đủ tin cậy mà cần thêm các chỉ báo kỹ thuật khác để xác nhận chính xác xu hướng.
• Một nhược điểm nữa của biểu đồ nến Nhật là trên các khung thời gian càng nhỏ thì càng nhiều tín hiệu giả và hình thành các bẫy giá, khiến các trader non kinh nghiệm dễ sập bẫy và giao dịch thất bại. Để khắc phục khuyết điểm trên, trong quá trình sử dụng nến Nhật trader nên áp dụng phương pháp phân tích đa khung thời gian để có tìm được những tín hiệu chính xác hơn.

Xem thêm: Chiến lược giao dịch đa khung thời gian

Các mô hình nến Nhật theo số lượng phổ biến trong hoạt động đầu tư

1. Nến đơn

Dựa trên cấu tạo nến, nến đơn là dạng nến đơn giản nhất. Trong quá trình giao dịch, từ một nến tiêu chuẩn sẽ sinh ra các mẫu nến khác, bao gồm:

• Nến tiêu chuẩn: Mô hình cơ bản nhất với phần thân lớn và cân xứng với phần bóng nến. Mô hình này không cung cấp nhiều thông tin mà chỉ cho trader thấy xu hướng đang diễn ra như thế nào thông qua màu sắc của nến.
• Nến cường lực: Chỉ có phần thân nến khá lớn mà không có bóng nến. Nến Marubozu là loại nến cường lực điển hình. Ý nghĩa của mô hình nến này là cho trader biết 1 trong 2 bên đang áp đảo vô cùng mạnh mẽ, từ đó báo hiệu tiếp diễn xu hướng hoặc giá đảo chiều.
• Nến bóng dài phía trên: Hay còn hiểu là loại nến có râu dài ở trên. Nến này có đặc điểm là phần thân nến nhỏ nằm phía dưới, bóng trên dài gấp 2-3 lần thân nến và thường không có bóng nến dưới. Mẫu nến này cho biết bên mua mạnh và đang tìm cách đẩy giá lên nhưng bên bán tạm thời ngăn lại. Nến này xuất hiện cuối xu hướng tăng hoặc giảm sẽ cung cấp tín hiệu đảo chiều. Nếu phần bóng nến trên càng dài thì tín hiệu đảo chiều sẽ càng mạnh mẽ hơn. Điển hình là các mẫu nến búa ngược (Inverted Hammer), nến doji bia mộ (Gravestone Doji) nến sao băng (Shooting Star).
• Nến bóng dài phía dưới: Hay còn hiểu là nến có râu dài ở dưới. Mẫu nến này có đặc điểm phần thân nhỏ nằm phía trên, bóng nến dưới dài gấp 2-3 lần thân nến và gần như không có bóng nến trên. Nến này cho biết bên bán đang rất mạnh và cố tình kéo giá xuống nhưng bị bên mua tạm thời ngăn lại nên rút chân và bị kéo lên trên. Nến này xuất hiện ở cuối 1 xu hướng sẽ báo hiệu cho trader tín hiệu đảo chiều khá mạnh mẽ. Điển hình của loại nến này là nến búa (Hammer) và nến Người treo cổ (Hanging man).
• Nến do dự (chữ thập): Đặc điểm của nến này là thân nến rất mỏng, tạo thành hình chữ thập. Mẫu nến này không cung cấp tín hiệu mà chỉ cho thấy 2 bên bán và mua đều không thể giành quyền kiểm soát thị trường, thể hiện sự lưỡng lự của các nhà đầu tư. Được gọi là nến do dự vì khi nhìn thấy mẫu nến này trader không nên vào lệnh ngay lập tức mà cần chờ thêm 1 cây nến sau đó hình thành để dự đoán xu hướng tiếp theo. Nến con xoay (Spinning Top) và nến Doji chuồn là 2 mẫu nến do dự điển hình.

Các loại nến đơn (Nguồn: VnRebates)

2. Nến đôi

Các mẫu hình nến đôi phổ biến bao gồm:

• Nến nhấn chìm: Nến này được cấu tạo bằng cây nến 1 rất nhỏ và cây nến thứ 2 rất lớn bao trùm toàn bộ cây nến 1. 2 loại nến Nhấn chìm là nến Nhấn chìm tăng (Bullish Engulfing) và nến Nhấn chìm giảm (Bearish Engulfing). Dạng nến này xuất hiện cuối xu hướng cho thấy bên áp đảo thực sự đã hết lực vào báo hiệu việc đảo chiều xu hướng.
• Nến đỉnh nhíp (Tweezer Tops), đáy nhíp (Tweezer Bottoms): Bộ đôi nến này có cấu tạo gồm 2 bóng nến có kích thước bằng nhau và màu sắc trái ngược nhau. Mẫu nến này xuất hiện cuối xu hướng sẽ cung cấp tín hiệu đảo chiều.
• Nến Harami: Mô hình 2 nến này có cấu tạo gồm 1 cây nến mẹ với thân nến lớn và cây nến thứ 2 nhỏ gọn nằm trọn trong phân thân của cây nến mẹ. Nến Harami xuất hiện ở cuối xu hướng và cung cấp tín hiệu đảo chiều.
• Nến Mây đen che phủ (Dark Cloud Cover): Nến này có cấu tạo gồm 2 cây nến khác màu nhau: 1 cây nến tăng giá mạnh và một cây nến giảm giá mạnh.  Mô hình này thường xuất hiện ở cuối xu hướng tăng và báo hiệu xu hướng sẽ đảo chiều từ tăng sang giảm.

Các loại nến đôi (Nguồn: VnRebates)

3. Nến 3 hay mô hình 3 nến

• Nến sao hôm (Evening star): Mô hình nến này được hình thành từ 3 nến: 1 nến TĂNG lớn, 1 nến nhỏ (có thể là giảm hoặc tăng) và 1 nến GIẢM lớn. Nến sao hôm thường xuất hiện tại đỉnh của một xu hướng tăng và cung cấp tín hiệu đảo chiều mạnh mẽ.

Cấu tạo của nến sao hôm (Nguồn: VnRebates)

• Nến Sao mai (Morning Star): Cụm nến này có cấu tạo gồm 1 nến GIẢM lớn, 1 nến thân ngắn và 1 nến TĂNG mạnh. Mô hình Morning Star xuất hiện ở đầu của xu hướng tăng và hứa hẹn 1 sự đảo chiều mạnh mẽ trong tương lai.

Cấu tạo của nến sao mai (Nguồn: VnRebates)

• Nến 3 chàng lính trắng (Three White Soldiers): Cụm nến này được cấu tạo với 3 cây nến tăng giá liên tiếp, thân dài, bóng ngắn. Mẫu nến này xuất hiện ở cuối xu hướng giảm, cho thấy bên mua hoàn toàn áp đảo và khả năng đảo chiều sắp xảy ra.

Nến 3 chàng lính trắng (Nguồn: VnRebates)

• Nến 3 con quạ đen (Three Black Crows): Cụm nến này bao gồm 3 cây nến giảm  liên tiếp. Trong đó, giá đóng cửa của mỗi cây nến gần bằng giá thấp nhất, còn giá mở cửa ngang với giá đóng cửa của cây nến trước đó. Mô hình nến này xuất hiện ở cuối xu hướng tăng cho thấy bên bán đang thực sự áp đảo hoàn toàn bên mua, tín hiệu đảo chiều chuẩn bị xuất hiện.

Nến 3 con quạ đen (Nguồn: VnRebates)

Các mô hình nến Nhật theo tín hiệu phổ biến trong hoạt động đầu tư

Mô hình nến Nhật đảo chiều

Các mẫu nến đảo chiều sẽ cung cấp cho trader các tín hiệu đảo chiều tăng và đảo chiều giảm. Việc trader cần làm là nắm rõ vị trí của các mẫu nến đó cũng như xác định được xu hướng giá để vào lệnh và thoát lệnh hợp lý.

Các mô hình nến đảo chiều tăng giá xuất hiện ở cuối xu hướng giảm bao gồm:

• Nến Doji chuồn (Dragonfly Doji);
• Nến Nhấn chìm tăng (Bullish Engulfing);
• Nến Đường nhọn (Piercing Pattern);
• Nến Harami tăng (Bullish Harami);
• Nến Búa (Hammer);
• Nến Búa ngược (Inverted Hammer);
• Nến Sao mai (Morning Star);
• Nến Em bé bị bỏ rơi (Bullish Abandoned Baby);
• Nến 3 chàng lính trắng (Three White Soldiers).

Mô hình nến Hammer là một mô hình nến đảo chiều tăng điển hình (Nguồn: VnRebates)

Các mô hình nến đảo chiều giảm giá xuất hiện ở cuối xu hướng tăng bao gồm:

• Nến Doji bia mộ (Gravestone Doji);
• Nến Nhấn chìm giảm (Bearish Engulfing);
• Nến Sao băng (Shooting Star);
• Nến Sao Hôm (Evening Star);
• Nến người treo cổ (Hanging man);
• Nến ba con quạ đen (Three Black Crows).

Mô hình nến Nhật tiếp diễn

Mô hình nến tiếp diễn thường xuất hiện ở giữa xu hướng, cung cấp tín hiệu rằng xu hướng giá trên thị trường đang rất mạnh và vẫn còn tiếp tục trong tương lai.

Khi các mô hình nến này xuất hiện, trader có thể nắm bắt lấy cơ hội vào lệnh thuận theo xu hướng với độ an toàn là khá cao.

Các mô hình nến tiếp diễn xu hướng tăng phổ biến bao gồm:

• Mô hình Rising Three Methods;
• Mô hình Bullish Side by Side White Lines;
• Mô hình nến Separating Lines tiếp tục xu hướng tăng;
• Mô hình Three Line Strike tiếp tục xu hướng tăng.

Các mô hình nến tiếp diễn xu hướng giảm bao gồm:

• Mô hình nến Falling Three Methods;
• Mô hình nến Bearish Side by Side White Lines;
• Mô hình nến Separating Lines tiếp tục xu hướng giảm;
• Mô hình Three Line Strike tiếp tục xu hướng giảm.

Mô hình nến tiếp diễn (Nguồn: VnRebates)

Mô hình nến Nhật trung tính

Mô hình nến trung tính được tạo thành từ những cây nến có thân nhỏ so với chiều dài nến và thường nằm ở giữa. Bóng nến thường sẽ quét hai đầu.

Ý nghĩa: Nến trung tính thể hiện sự lưỡng lự giữa hai bên mua và bán. Nó thường xuất hiện khi một chu kì tăng, giảm đã quá dài và bắt đầu chững lại cho thấy việc hai bên đang chờ một động lực tiếp theo để bứt phá.

Cách sử dụng: Dùng để quan sát xem đà của giá có còn mạnh hay không, nếu liên tục xuất hiện những cây nến lưỡng lự ngay vùng cản mạnh thì rất có thể giá sẽ bắt đầu đảo chiều.

Nến con xoay (Spinning tops) và nến doji chuồn (Dragonfly Doji) là những mô hình nến trung tính điển hình.

Hình minh họa nến Spinning Tops trên biểu đồ nến Nhật cặp EUR/USD (Nguồn: Tradingview)

Cách đọc mô hình nến Nhật thông qua màu sắc và bóng nến

Cách đọc mô hình nến Nhật thông qua màu sắc của nến

Dựa vào màu sắc của thân nến nhà đầu tư có thể nắm được hành vi mua/bán của những người tham gia thị trường:

• Thân nến màu xanh dài – nến số 1 và 4 cho biết bên mua đang chiếm ưu thế trên thị trường.
• Thân nến màu đỏ dài cho biết bên bán đang áp đảo trên thị trường.

Cách đọc mô hình nến Nhật thông qua màu sắc và bóng nến (Nguồn: VnRebates)

Cách đọc mô hình nến Nhật thông qua màu sắc của bóng nến

Thông qua bóng nến, nhà đầu tư có thể nắm được tình hình biến động của giá trong suốt phiên giao dịch. Nhìn vào độ dài của bóng nến (bóng nến trên và bóng nến dưới), nhà đầu tư cũng có thể biết được hành động của bên mua và bên bán.

• Bóng nến ngắn (cả bóng trên và bóng dưới – nến số 4): Cho thấy giao dịch được giới hạn gần giá mở cửa và giá đóng cửa của phiên, cho thấy không có sự giằng co mạnh mẽ nào giữa hai bên mua và bán, giá đang đi theo hướng của bên chiếm ưu thế.
• Bóng nến dài (cả bóng trên và bóng dưới – nến số 2): Cho thấy giá bị đẩy quá mức mở cửa hoặc đóng cửa, bóng càng dài thì sẽ cho ta biết bên mua đẩy giá lên quá cao và bị bên bán kéo lại hay ngược lại bên bán đã đẩy giá xuống quá thấp và được bên mua đẩy lên.
• Bóng trên dài và bóng dưới ngắn – nến số 6: Cho thấy bên mua ban đầu chiếm ưu thế nhưng bên bán tác động quá mạnh khiến cho sự tăng lên của giá bị kìm hãm, cuối cùng đã ép giá xuống từ mức cao ban đầu.
• Bóng dưới dài và bóng trên ngắn – nến số 5: Cho thấy lúc đầu bên bán chiếm ưu thế và đang cố gắng ép để giá giảm thấp hơn. Tuy nhiên, bên mua sau đó lại xuất hiện để đẩy giá cao hơn vào cuối phiên.

Ngoài ra, trường hợp không có bóng nến cho biết cả bên mua và bên bán đều đang lưỡng lự và không gây tác động gì khiến giá thay đổi.

Mô hình nến Nhật là công cụ thiết yếu và quan trọng hàng đầu trong phân tích kỹ thuật. Tuy nhiên, đây chỉ là một công cụ không phải một hệ thống giao dịch hoàn chỉnh. Do đó, trader nên sử dụng kết hợp mô hình nến với các chỉ báo kỹ thuật khác để nhìn nhận đầy đủ diễn biến thị trường và gia tăng xác suất dự đoán của mình.

 VnRebates – Nơi Trading là NGHỀ