.png){kind=logo}
Nassim Nicholas Taleb là học giả ưu tú, nhà kinh tế học người Mỹ gốc Li Băng, triết gia, nhà tư tưởng đầy sáng tạo, độc đáo và vĩ đại nhất của kỷ nguyên hiện đại, nhà văn bestseller, nhà thống kê toán học, nhà tiên tri, trader quyền chọn thành công, nhà quản lý quỹ tài năng và nhà phân tích rủ ro, một cá nhân kiệt xuất luôn nằm trong danh sách những người có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực tài chính toàn cầu.
Tư tưởng và học thuyết chủ đạo trong các tác phẩm của học giả này nghiên cứu về sự ngẫu nhiên, xác suất, sự không chắc chắn và một thế giới nơi các sự kiện hiếm hoi thống trị toàn cảnh.
Trong sự nghiệp đầy ngưỡng mộ của nhà tư tưởng đại tài này, tác phẩm “Thiên nga đen” và học thuyết cùng tên là di sản sáng chói nhất. Khái niệm này đã ăn sâu vào ý thức con người, đặc biệt là giới đầu tư và thống trị thị trường tài chính suốt hơn một thập kỷ qua.
>> Tìm hiểu thêm một số lý thuyết khác:
- Lý thuyết thị trường hiệu quả
- Lý thuyết sóng Gann là gì?
- Lý thuyết Thiên nga đen và những lần tấn công của nó vào nền kinh tế thế giới
1. Nassim Nicholas Taleb – Trader tài giỏi và học thuyết “thiên nga đen” nổi tiếng của nhà tư tưởng cá tính và kiêu hãnh
Chân dung Nassim Nicholas Taleb
Nhà tư tưởng độc đáo với cá tính đầy kiêu hãnh này sinh năm 1960 trong một gia đình học thức, giàu có và có quyền lực và tầm ảnh hưởng rất lớn ở Li Băng.
Về học thuật, Nassim Nicholas Taleb cũng có một bộ sưu tập các bằng cấp từ các trường đại học danh tiếng: bằng cử nhân và thạc sĩ ngành khoa học tại Đại học Paris, bằng MBA từ trường trường Wharton School thuộc Đại học Pennsylvania và bằng Tiến sĩ ngành Khoa học Quản lý tại Đai học Paris-Dauphine. Tuy vậy, học giả cá tính này tin rằng học thuật tạo ra những hiểu biết khác xa với thực tế của thế giới và các chứng chỉ bằng cấp đó phần lớn là “trang sức” bên ngoài.
Ông bắt đầu sự nghiệp tài chính của mình với tư cách là một trader phái sinh tại Phố Wall. Song càng đi sâu vào nghiên cứu về thống kê ông công khai coi thường các mô hình được quảng bá bởi ngành tài chính và tin rằng toàn bộ hệ thống tài chính là một thùng thuốc nổ sắp bùng.
Trader quyền chọn thành công với khoản lời 40 triệu USD trong ngày Black Monday năm 1987
Trong những năm 80 của thế kỷ trước, Nassim Nicholas Taleb đang hành nghề tạo lập thị trường quyền chọn, bán các quyền chọn với giá cao hơn một chút so với giá mua vào và đợi các lệnh giao dịch cân bằng lại để kiếm được một khoản ròng nhỏ.
Cho đến ngày Black Monday – Ngày thứ hai đen tối 19/10/1987 khi thị trường chứng khoán sụp đổ, Nassim Nicholas Taleb thuộc trong số ít các trader tiên tri được sự kiện này và kiếm lời.
Trước đó ông đã tích lũy một lượng lớn ở các quyền chọn bán hợp đồng tương lai EUR/USD thua lỗ (OTM) gần như vô giá trị. Bình thường ông có thể kiếm lời khoảng $250 cho mỗi hợp đồng nhưng vào ngày Black Monday mức dao động điểm cơ bản là 100, gấp 10 lần ngày bình thường, tức là $2500 cho mỗi hợp động do lãi suất tăng vọt từ khoảng 7,5% lên tới 8,5%. Một quyền chọn bán trong ngắn hạn ở mức 8% có thể bán ra với giá $100 ở mức lãi suất 7,5%, nhưng có thể có giá $1,500 khi lãi suất tăng lên 8,5%.
Lúc ấy, Nassim đã tận dụng cơ hội hiếm hoi này để bán ra toàn số quyền chọn bán và kiếm về 40 triệu USD lợi nhuận. Dù số tiền không khổng lồ nhưng đây là chiến thắng lớn nhất của ông từ trước đến nay trên thị trường, cho thấy ông là một trader tài giỏi đồng thời thể hiện được khả năng tiên tri xuất sắc của Nassim.
“Black Swan – Thiên Nga đen” – Tinh tế, choáng ngợp và biểu tượng của nổi tiếng của giới tài chính hay lời tiên tri của cuộc khủng hoảng 2008
Nassim Nicholas Taleb và kiệt tác “Thiên nga đen”
Nassim Nicholas Taleb là một tác giả có số lượng các tác phẩm đồ sộ với phong cách đặc biệt và đầy cá tính, trong đó rất nhiều công trình được đánh giá cao, ví dụ như cuốn “Fooled by Randomness” (Trò đùa của sự ngẫu nhiên), Skin in the Game (Da thịt trong cuộc chơi), Antifragile (Khả năng cải thiện nghịch cảnh), Dynamic hedging… và những đầu sách này đều liên quan đến xác suất, rủi ro và sự không chắc chắn (Probability, Risk và Uncertainty).
Nhưng chính cuốn “Thiên Nga Đen” xuất bản năm 2007, tính đến năm 2011 đã bán được 3 triệu bản, được dịch ra 31 thứ tiếng, chiếm 36 tuần bestseller của The New York Times đã khiến tên tuổi của Nassim Nicholas Taleb nổi tiếng khắp giới tài chính toàn cầu. Điều đặc biệt là cuốn sách được xem như lời tiên tri về cuộc khủng hoảng kinh tế và ngân hàng năm 2008.
Khái niệm “Thiên nga đen” được Taleb dùng để gọi tên những những biến cố tưởng chừng không thể xảy ra nhưng lại có thể xảy ra mà đặc điểm chính của chúng là: Vượt quá khả năng dự đoán bình thường, rất hiếm khi xảy ra, thậm chí khả năng nó có thể xảy ra là không xác định được; Có tác động thảm khốc khi nó xảy ra và sau khi nó xảy ra người ta mới dựng lên một lời giải thích để khiến nó ít ngẫu nhiên hơn, dễ dự đoán hơn so với bản chất thật của nó.
Với ông, sự kiện Thiên nga đen không phải ngẫu nhiên mà chính là do tầm nhìn hạn hẹp của chúng ta về những điều có thể xảy ra. Taleb chỉ ra rằng nhà đầu tư thường bỏ qua nguy cơ thị trường biến động mạnh mà “ngủ quên” trong suốt thời gian dài kinh tế phát triển ổn định.
Đến lúc khủng hoảng kinh tế xảy ra, người ta mới ngỡ ngàng nhận ra được sự đúng đắn trong những lời tiên tri của Taleb trong cuốn sách mới được phát hành. Lục lại những sự kiện xảy ra trong quá khứ, ngày Black Monday cũng được xem là một sự kiện Thiên nga đen.
Black Monday 1987 ngày thị trường chứng khoán sụp đổ được coi là một sự kiện Thiên Nga đen
Tinh tế, táo bạo, choáng ngợp, sâu sắc và đầy bao quát là những cảm nhận mà độc giả toàn cầu dành cho cuốn sách độc đáo này. Nhiều người còn tin rằng cuốn sách sẽ thay đổi cách nhìn của bạn về thế giới và thực tế khái niệm “thiên nga đen” đã trở thành biểu tượng nổi tiếng không chỉ trong giới đầu tư tài chính mà cả chính trị, xã hội trong hơn 1 thập kỷ qua.
2. Những câu danh ngôn nổi tiếng của trader tài giỏi và nhà tư tưởng cá tính Nassim Nicholas Taleb
Nassim Nicholas Taleb là một nhà tư tưởng đầy cao ngạo, gan góc, ông không nề hà việc công kích và châm biếm các học giả hay các nhà kinh tế học khác. Tuy nhiên, những tư tưởng, góc nhìn và quan điểm của ông cũng sáng tạo, độc lập và thú vị và có thể thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về giao dịch lẫn cuộc sống.
#1 “Thứ mà những kẻ ngu ngốc gọi là lãng phí thời gian thường là khoản đầu tư tốt nhất”
Những người có thành công vang dội thường không phải những người có quan điểm giống đám đông và chính sự lựa chọn và quyết định khác biệt của họ mang đến những thành công bất ngờ.
#2 “Ở vùng cực độ (Extremistan), sự bất bình đẳng đến mức một sự kiện duy nhất có thể tác động không cân xứng đến tổng thể.”
“In Extremistan, inequalities are such that one single observation can disproportionately impact the aggregate, or the total.”
Taleb được xem là nhà đầu tư tiên phong sử dụng chiến lược tự phòng hộ “rủi ro đuôi” (tail risk hedging – tức là các rủi ro có xác suất cực nhỏ, cũng có thể được gọi là “bảo vệ thiên nga đen”). Theo đó các nhà đầu tư được đảm bảo không bị ảnh hưởng bởi các biến động cực đại của thị trường.
Hàm ý ở đây là, ở vùng bình thường (Mediocristan) tác động tổng thể của một “ngoại lệ” không đáng kể so với tổng thể, nhưng ở vùng cực độ (Extremistan), tác động đó là rất lớn. Do đó, nếu chúng ta ở vùng Extremistan và sử dụng các công cụ phân tích từ vùng Mediocristan để dự đoán, quản lý rủi ro, v.v., chúng ta có thể phải đối mặt với những bất ngờ lớn. Một số bất ngờ có thể tích cực và một số có thể tiêu cực, nhưng tác động của chúng có thể sẽ vượt quá những gì chúng ta đã chuẩn bị.
Do đó, Taleb khuyên nhà đầu tư chốt cổ tức theo cách ông từng làm nghĩa là náu mình trong các vùng bình thường (Mediocristan) thay vì cực độ (Extremistan) để giảm bớt phần nào tác động từ các biến động hay thậm chí là khủng hoảng.
#3 “Người ta cho rằng trí thông minh là tập trung những thứ có liên quan (tín hiệu); trong một thế giới phức tạp, trí thông minh bao gồm việc bỏ qua những thứ không liên quan (tránh những tín hiệu giả).”
Đây là lời trích trong cuốn sách The Bed of Procrustes của Nassim Nicholas Taleb về sự không chắc chắn, giúp trader đối phó với những vấn đề mà chúng ta không biết do sự hạn chế về kiến thức hạn hẹp của mình. Theo Taleb, việc bỏ qua những tín hiệu giả để không có những quyết định vào lệnh sai lầm cũng quan trong không kém việc tìm ra những tín hiệu giao dịch lý tưởng.
#4 “Xác suất không chỉ là một phép tính tỷ lệ cược trên xúc xắc hoặc các biến thể phức tạp hơn; đó là sự chấp nhận sự thiếu chắc chắn trong kiến thức của chúng ta và sự phát triển của các phương pháp đối phó với sự thiếu hiểu biết của chúng ta.”
Điều Taleb muốn đề cập ở đây chính là xác suất và sự chắc chắn – Probability và Certainty cũng như sự cân bằng giữa xác suất và cơ hội. Khi ta không thể biết sự thật một cách chắc chắn, ta phải suy luận về một số loại xác suất có khả năng đúng. Và xác suất không phải là thứ chúng ta học được từ sách vở và đó cốt lõi của tư duy xác suất.
#5 “Đừng nói cho tôi biết anh nghĩ gì, hãy cho tôi biết anh có gì trong danh mục đầu tư của mình”.
Đây là câu nói nổi tiếng của Taleb trong cuốn “Skin in the game – Da thịt trong cuộc chơi” của ông cũng xoay quanh những vấn đề xác suất, risk và uncertainty. Ở đây Taleb đề cập đến các vấn đề lũng đoạn thị trường, những quyết định tài chính liên quan đến phân tích rủi ro.
Và việc bạn có nên nghe lời khuyên từ những người không có Skin in the game – hay những người không phải chịu rủi ro từ quyết định của họ. Ví dụ, như bạn có tin lời người môi giới và muốn mua cổ phiếu Tesla không khi bản thân người đó không mua? Trong cuộc sống có rất nhiều các tình huống như vậy, khi mà người đưa ra lời khuyên vô tội vạ, hoặc phục vụ một mục đích ngầm nào đó chứ không phải vì bạn.
>> Có thể bạn quan tâm:
- Hướng dẫn 4 bước chơi chứng khoán Mỹ cho trader Việt tại các sàn Forex
- Cách đầu tư chứng khoán dài hạn
3. Lời kết
Sự nghiệp trading của Nassim Nicholas Taleb không thực sự khổng lồ như nhiều huyền thoại trader khác, nhưng ông chắc chắn là một trong những cá nhân có ảnh hưởng nhiều nhất đến giới tài chính toàn cầu với tư tưởng đầy sáng tạo và độc đáo.
Sự kết hợp giữa một học giả, nhà kinh tế học, nhà thống kê và trader chuyên nghiệp tạo cho ông những góc nhìn đa diện và tư duy sắc bén với rất nhiều công trình được đánh giá cao có tầm ảnh hưởng toàn cầu.
Hãy theo dõi VnRebates để cập nhật thêm những kiến thức Forex, Tiền điện tử, Chứng khoán mới nhất. Chúc các bạn giao dịch thành công!
VnRebates – Hoàn phí mọi giao dịch tài chính